เสียงจากชายแดน… ตัวตน ความหวัง และพลังของกลุ่มชาติพันธุ์ในตำบลท่าตอน

Share Post:

เสียงจากชายแดน… ตัวตน ความหวัง และพลังของกลุ่มชาติพันธุ์ในตำบลท่าตอน

ท่าตอน – ดินแดนแห่งความหลากหลายและภูมิปัญญา

ตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ เป็นพื้นที่ชายแดนที่เปี่ยมด้วยชีวิตชีวา ภูมิประเทศที่อุดมสมบูรณ์ด้วยแม่น้ำกกและผืนดินที่อุ้มชูผู้คนมายาวนาน ทำให้ที่นี่กลายเป็นแหล่งรวมของผู้คนหลากหลายเชื้อชาติและวัฒนธรรม

ในท่าตอนมีถึง 12 กลุ่มชาติพันธุ์ จาก 15 หมู่บ้านใหญ่ ที่อยู่ร่วมกันอย่างกลมกลืน อาทิ ปะกากะญอ (กะเหรี่ยง), ลาหู่, อาข่า, ไทยใหญ่ ฯลฯ ทุกกลุ่มมีรากเหง้า วัฒนธรรม และภูมิปัญญาท้องถิ่นที่แข็งแรง พร้อมถักทอเรื่องราวของชุมชนร่วมกันอย่างงดงาม

1. ตัวตนและรากเหง้า

ท่าตอนเป็นบ้านของกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีความหลากหลายสูง มีทั้งผู้ที่อาศัยมาหลายชั่วอายุคน และผู้ที่ย้ายถิ่นฐานเข้ามาสร้างชีวิตใหม่ ความหลากหลายเชิงชาติพันธุ์ในท่าตอนจึงไม่ใช่เพียงการอยู่ร่วมกัน แต่คือการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม แบ่งปันพื้นที่ และสร้างวิถีชีวิตร่วมกัน

ที่นี่มีกิจกรรมชุมชนมากมายที่ทุกกลุ่มชาติพันธุ์เข้าร่วม เช่น งานประเพณี เทศกาล หรือการส่งเสริมอาชีพ ด้วยเอกลักษณ์ของท้องถิ่นและทรัพยากรที่อุดมสมบูรณ์ ท่าตอนจึงเป็นพื้นที่ที่เหมาะกับการพัฒนาทั้งด้านเศรษฐกิจและวัฒนธรรมในเวลาเดียวกัน

"กะเหรี่ยงในท่าตอนอยู่มานานกว่า 70–120 ปี เรารักรากเหง้าและอยู่ร่วมกับคนหลากหลายกลุ่มได้อย่างอบอุ่น เรามีทั้งข้าวอีโต ส้มสายน้ำผึ้ง กระเทียมดี ๆ และความหลากหลายทางวัฒนธรรมที่พร้อมจะเติบโตไปด้วยกัน"



2. ประสบการณ์กับโครงการ Agents of Change : จุดเริ่มต้นของความร่วมมือ

โครงการ Agents of Change เป็นเวทีที่เปิดโอกาสให้กลุ่มชาติพันธุ์ในชุมชนได้รู้จักกับภาคส่วนต่าง ๆ โดยกลุ่มของพี่ตู่ได้จับคู่ร่วมกับ โรงพยาบาลพริ้นซ์ ลำพูน ในเครือพริ้นซ์กรุ๊ป มาเปิดวงรับฟัง เรียนรู้ และร่วมมือกัน

แม้จะเป็นโครงการที่มาจากภาคสากล แต่พี่ตู่มองว่า การได้พบกับโรงพยาบาลและเริ่มสร้างความสัมพันธ์ เป็นจุดเริ่มต้นที่มีพลังมาก เพราะเป็นพื้นที่ปลอดภัยที่ทุกฝ่ายได้ฟังกันและกัน และช่วยกันคิดถึงอนาคตที่ดียิ่งขึ้น

"ดีใจที่ได้เจอโรงพยาบาล และได้มีพื้นที่พูดคุยกันตรง ๆ ระหว่างชุมชนกับภาคบริการสุขภาพ เราอยากให้มีโอกาสแบบนี้อีก ให้ชุมชนกับภาคธุรกิจได้รู้จักกันมากขึ้น ได้ถาม ได้ตอบ ได้เข้าใจ และแลกเปลี่ยนประสบการณ์กันจริง ๆ"



3. ความหวังและความฝัน

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ชุมชนท่าตอนต้องเผชิญความเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติหลายครั้ง โดยในปีที่แล้วประสบกับน้ำท่วม จนผลผลิตทางการเกษตรเสียหายจำนวนมาก และในปีนี้ก็มีสารปนเปื้อนลงสู่แม่น้ำกก ซึ่งเป็นทั้งแหล่งน้ำหลัก และหัวใจของการทำกินของผู้คนในพื้นที่

สิ่งเหล่านี้ไม่ได้กระทบเพียงแค่สิ่งแวดล้อม แต่ส่งผลถึงวิถีชีวิตโดยตรง เมื่อธรรมชาติไม่อุดมสมบูรณ์เหมือนเดิม ผู้คนจำนวนหนึ่งก็จำเป็นต้องเข้าไปในเมือง เพราะไม่สามารถใช้ชีวิตบนฐานเดิมได้อีกต่อไป

พี่ตู่จึงอยากเห็นการฟื้นฟูธรรมชาติควบคู่ไปกับการส่งเสริมภูมิปัญญาและอาชีพในท้องถิ่น แนวคิด “นิเวศวัฒนธรรม” จึงกลายเป็นหัวใจของความหวังในชุมชนท่าตอน

หากธรรมชาติยังอยู่ได้ วิถีวัฒนธรรมก็จะฟื้นคืน และชุมชนก็จะสามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืนอีกครั้ง

“เราอยากเห็นคนในชุมชนมีอาชีพที่มั่นคง ได้ใช้ภูมิปัญญาที่มีอยู่ และธรรมชาติที่ดี เป็นพื้นฐานของชีวิต”



4. เสียงแห่งการเปลี่ยนแปลง

แม้ตำบลท่าตอนจะเป็นพื้นที่ที่มีความเจริญในระดับหนึ่งเมื่อเทียบกับชุมชนชาติพันธุ์บนดอย เช่น มีไฟฟ้า มีถนน และมีระบบสาธารณูปโภคพื้นฐาน แต่พี่ตู่สะท้อนว่า ความเจริญที่เห็น อาจทำให้หลายหน่วยงานมองข้ามความเปราะบางที่ยังคงมีอยู่ในพื้นที่

ในชุมชนยังมีผู้คนจำนวนหนึ่งที่เข้าไม่ถึงสิทธิขั้นพื้นฐาน เช่น ยังไม่มีบัตรประชาชน ขาดโอกาสทางการศึกษา หรือไม่มีความรู้ด้านสุขภาพ ขณะเดียวกัน ปัญหา โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) เช่น เบาหวาน หรือภาวะอ้วน ก็เริ่มพบมากขึ้น โดยเฉพาะในกลุ่มผู้หญิงและผู้สูงอายุ

พี่ตู่มองว่า หากโรงพยาบาล หน่วยงานด้านสุขภาพ หรือหน่วยงานภาครัฐสามารถเข้ามา “เข้าใจ” มากกว่ามา “ให้” จะช่วยเปิดพื้นที่ใหม่ ๆ ในการพัฒนาสุขภาพที่สอดคล้องกับชีวิตจริงของชุมชนได้มากขึ้น

“เราเชื่อว่า ถ้าโรงพยาบาลเดินเข้ามาใกล้ชุมชนมากขึ้น ชุมชนก็จะเปิดใจมากขึ้นเช่นกัน”

 

#Indigenouspeoplesday
#InternationalDayoftheWorldsIndigenousPeoples
#เสียงจากท่าตอน
#PRINCGroup
#AgentsOfChange

thTH